جوان آنلاین: گل محمدی یا گل سرخ نام یکی از انواع گل رز است. این گیاه علاوه بر عطر خوب و ظاهر بسیار زیبایی که دارد، دارای خواص دارویی زیادی است. از این گل سرخ عصارهای گرفته میشود به نام گلاب، طرفداران زیادی دارد و حتی ایرانیها در غذاهای مختلف و مراسماتشان از آن استفاده میکنند. پایان فروردین آغاز ظهور «گل محمدی» است. سال گذشته شورای عالی انقلاب فرهنگی و اقتصادی هفت روز را با عنوان تولیدات کشاورزی نامگذاری کرد و یکی از این روزها یعنی ۲۰ اردیبهشت، به نام گل محمدی اختصاص یافت تا ثبت این روز فرصتی برای قدردانی از کشاورزان و بهرهبرداران این عرصه باشد، اما گویی این قدردانی هم مثل بقیه نامگذاریها در حد ثبت در تقویم مانده و گلکاران میگویند عدم حمایتها و نبود بازار و خامفروشیها تمام تلاشهای آنها را هدر میدهد.
شاید کاشان به گل و گلابگیریهایش معروف باشد و هر سال هموطنان زیادی در دومین ماه سال خود را به این منطقه میرسانند تا بازدیدی از گلستانها و کارگاههای گلابگیری این منطقه داشته باشند، اما خوب است بدانیم که گل محمدی در بسیار از استانهای کشور کشت میشود و از محصولات پرطرفدار است. به عنوان مثال استان فارس قطب اصلی و مهم تولید این محصول باغی است و کرمان با گلستانهایش رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
کارگر وجود ندارد
در استان کرمان منطقه لالهزار در شهرستان بردسیر مهد گل محمدی است، جایی که کیفیت گل آن شهرت جهانی دارد. گلهایی که در دامنه کوه هزار پرورش داده میشوند و در فصل بهار زیبایی خود را به رخ همگان میکشند. در کنار زیباییهای گل محمدی در طی این سالها همواره کشاورزان گل کار کرمانی با چالشهای متعددی در کشت، برداشت و فروش محصول گل محمدی مواجه بودهاند.
یکی از مشکلاتی که کشاورزان تولید کننده گل محمدی با آن مواجه هستند، نبود کارگر مورد نیاز در فصل برداشت این گل است که ضررهای زیادی را به آنها وارد میکند، بنابراین کشاورزان قبل از کشت یک گیاه در منطقه آموزشها و اطلاعات لازم در زمینه به زراعی و برداشت گل به دست آورند و سپس اقدام به کشت آن کنند.
به گفته عضو هیئت علمی بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان در اکثر استانهای ایران مثل فارس، کرمان، اصفهان، آذربایجان و... گل محمدی کشت میشود و از لحاظ بیشترین سطح زیر کشت استان فارس رتبه نخست و پس از آن استان کرمان رتبه دوم کشور را داراست.
محمدرضا کدوری با اشاره به اینکه برای برداشت هر هکتار گل محمدی تقریباً حدود ۱۶۰ نفر روز کارگر نیاز است، ادامه میدهد: «کشاورزان باید قبل از کشت گل محمدی بررسی کنند آیا کارگر مورد نیازشان در منطقه وجود دارد یا نه، زیرا اگر کارگر وجود نداشته باشد اصلاً نباید اقدام به کشت گل محمدی کنند.»
با بیان اینکه در ایران از قدیمالایام مهمترین کارگاههای گلابگیری در استان فارس بوده و در مناطقی مثل میمند و فیروزآباد گل و گلاب رونق داشته، تصریح میکند: «اهمیت گل محمدی در ایران به دلیل ایجاد اشتغال بسیار زیاد، مقاومت به خشکی و شرایط نامساعد محیطی است، همچنین گل محمدی یکی از گیاهان دارویی است که میتوان آن را در شیبهای تند کشت کرد و ریشههای این گیاه میتواند در این شیبها به خوبی رشد کند.»
وی تأکید میکند: حدود ۱۸۱ واحد مکانیزه و سنتی گلابگیری در استان کرمان داریم که از این تعداد ۱۹ واحد مکانیزه هستند.
کدوری، خامفروشی را یکی از مشکلات و موانع گیاهان دارویی و گل محمدی در کشور و در استان کرمان عنوان کرده و میگوید: «متأسفانه خامفروشی منجر به کاهش سود حقیقی کشاورزان میشود و آگاهی نداشتن از میزان نیاز بخش صنایع تبدیلی استان کرمان باعث میشود گلهای محمدی مازاد که از سوی شرکتهای کرمانی خریداری نمیشوند به صورت فلهای به استانهای دیگر فروخته شود که این نحوه فروش ضررهای زیادی را به کشاورز وارد میکند.»
گلکار و گلابگیر ناراضی
در استان فارس، میمند یکی از قطبهای گل محمدی ایران است و روستای لایزنگان داراب نیز بزرگترین دشت گل محمدی دیم و ارگانیک در جهان به شمار میآید که بالغ بر ۵ هزار هکتار گلستان دیم محمدی و حدود ۵۰۰ هکتار گل محمدی آبی در آن وجود دارد، اما باغداران گلمحمدی در این روزها دل خوشی از سازمان جهاد کشاورزی به عنوان متولی بخش کشاورزی استان ندارند و گلایههای فراوانی را مطرح میکنند.
یکی از باغداران دارابی میگوید: «هشت هکتار باغ گل محمدی دارم، اما امروز قیمت گل محمدی به کیلویی ۴۵هزار تومان رسیده که اصلاً برداشت آن مقرون به صرفه نیست، این در حالی است که کل برداشت گل محمدی در طول یک ماه انجام میشود و جهادکشاورزی باید در همین مدت برای ما فکری میکرد، چراکه قیمت گل محمدی از ۷۵ هزار تومان ابتدای برداشت به ۴۵ هزار تومان رسیده است.»
وی ادامه میدهد: «کارخانجات، گل محمدی را نمیخرند و دلالان هم پول نمیدهند و باید بلندمدت گل را بفروشیم، اما جهاد کشاورزی که متولی امور است در این زمینه هم مثل هندوانه و گوجه فرنگی پشت ما را خالی کرده است، چراکه با تبلیغ جهاد کشاورزی هزینه کرده و باغ گل محمدی ایجاد کردیم.»
وی در مورد مطالباتشان از سازمان جهاد کشاورزی استان و پیشنهاداتشان در این رابطه تأکید میکند که هیچ حرفی نداریم...! چون میدانم جهاد کشاورزی هیچ کاری نمیکند.
البته اغلب کارخانجات صنایع فرآوری گلمحمدی و گلاب نیز از این وضعیت به ستوه آمدهاند و به بنبست رسیدهاند.
مدیر یکی از صنایع گل محمدی در میمند فارس در این ارتباط میگوید: «گلاب سال گذشته روی دست من مانده است، حالا چطور از باغدار گل محمدی بخرم؟ امروز به ۵ میلیارد تومان سرمایه در گردش برای خرید گلمحمدی نیاز دارم، اما الان ۲ میلیارد تومان سرمایه در گردش با نرخ سود بالای ۲۰ درصد مصوب شده که یک ساله بدهند و بانک میگوید باید ۶۰۰ میلیون تومان سپرده گذاری کنم. اگر این میزان پول را داشتم، سراغ مسئولان نمیرفتم.»
در مقابل حرفهای گلکاران و فعالان عرصه گلابگیری وقتی به سراغ رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس میرویم، چنان آمار و ارقام میدهد و از برگزاری جشنوارهها میگوید که گویی همه چیز گل و بلبل است. متأسفانه فاصله میز مدیران تا مزارع زیاد شده و آنها اصلاً درک نمیکنند، مشکلات کشاورزان چیست و وضعیت بازار چگونه است. به همین خاطر تولیدکننده و مصرفکننده همیشه متضرر و دلال برنده و مسئول بیخیال است.